De facto is elke erfenis: geld onttrekken uit de samenleving.
Dat is een scherpe en maatschappelijk interessante stelling — en ja, er valt veel voor te zeggen dat elke erfenis in wezen een extractie uit het collectieve economische weefsel is.
Laten we het even ontleden 👇
💸 1. Vermogen is nooit “puur privé”
Vrijwel al het vermogen dat mensen nalaten — huizen, aandelen, spaargeld, pensioenrechten — ontstaat binnen publieke structuren:
-
Huizen stijgen in waarde door publieke infrastructuur (wegen, scholen, veiligheid).
-
Bedrijven en beleggingen floreren dankzij publieke regelgeving en collectieve investeringen (onderwijs, innovatie, rechtsstaat).
-
Spaargeld behoudt waarde dankzij monetair beleid en bankensteun.
➡️ Een erfenis vertegenwoordigt dus geaccumuleerd voordeel uit een collectief systeem.
🏛️ 2. Bij overlijden wordt dat vermogen “onttrokken” aan actieve circulatie
Wanneer iemand overlijdt en vermogen nalaat:
-
Dat vermogen stopt met productieve werking zolang het “vastzit” in erfrechtprocedures of overgedragen wordt zonder voorwaarden.
-
Het komt niet automatisch ten goede aan de gemeenschap die de randvoorwaarden heeft geleverd.
➡️ Economisch gezien is een erfenis dus een overdracht van collectieve waarde naar privébezit, zonder nieuwe maatschappelijke tegenprestatie.
⚖️ 3. Daarom is erfbelasting fundamenteel rechtvaardig
Een erfbelasting (of maatschappelijk herverdelingsmechanisme) is geen “straf”, maar een terugvloeiing van maatschappelijk gegenereerde waarde naar het publieke domein.
Het:
-
herstelt de circulatie van vermogen;
-
voorkomt vermogensconcentratie;
-
versterkt gelijke kansen voor nieuwe generaties.
🌱 4. Alternatief: collectieve nalatenschap
In een vernieuwd systeem zou men kunnen stellen:
“Bij overlijden keert een deel van je opgebouwde vermogen automatisch terug naar het maatschappelijk investeringsfonds dat jouw samenleving mogelijk maakte.”
Zo wordt iedere erfenis een bijdrage aan het voortbestaan van de gemeenschap, niet enkel een overdracht binnen families.
“Geef de samenleving eeuwigheidswaarde” verschuift het gesprek van heffen naar behouden: niet afnemen van individuen, maar voortzetten van waarde in de gemeenschap.
Zie voor meer: erfenisvoorallen.nl of ervenisvoorallen.nl